Co to jest analiza danych i jakie są jej rodzaje?

​

Wszelkie gałęzie gospodarki, przemysł, rolnictwo, medycyna, technologie, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa – opierają się na danych. Zbieramy je i przechowujemy po to, aby później poddać je analizie i wyciągnąć z nich wnioski, na podstawie których podjąć można kolejne działania. Im sprawniej przeprowadzony będzie ten proces, tym trafniejsze będą nasze decyzje. Bez tego nie da się skutecznie rozwijać biznesu. Czym jest więc analiza danych, jak przebiega i jakie są jej rodzaje?

Czym jest analiza danych?

Analiza danych jest procesem polegającym na rozłożeniu zebranych danych na pojedyncze komponenty w celu ich zbadania – należy pamiętać, że surowe dane same w sobie nie stanowią żadnej informacji. Dopiero ich zbadanie i porównanie może nam tę informację przynieść i na podstawie tej wiedzy pozwolić przejść do procesu decyzyjnego. Analizę danych przeprowadza analityk danych – specjalista z zakresu matematyki, statystyki i systemów informatycznych.

Przebieg procesu analizy danych

Analiza danych to proces wieloetapowy, który zaczyna się od zgromadzenia dużych zbiorów danych z różnych źródeł – do ich przechowywania służą bazy danych. Zanim jednak rozpocznie się ich gromadzenie, analityk danych określa precyzyjnie wymagania co do jakości danych – co chcemy zbadać (np. wiek użytkowników aplikacji, płeć klientów firm i ich wykształcenie i wiele innych) oraz w jaki sposób planujemy to zrobić.

Następnie gromadzone dane muszą zostać posortowane według określonych kryteriów tak, aby można było w logiczny sposób je przetworzyć. Zadaniem analityka jest na tym etapie przygotowanie danych, wykrycie błędów, informacji niekompletnych lub powielających się – praca ta wymaga sporych umiejętności i wiedzy, które dane są przydatne, a które nie. Analitycy wykorzystują tabele i wykresy z danymi – to tak zwana wizualizacja danych.

Kolejnym po wizualizacji danych procesem wykonywanym przez analityków danych jest właściwa analiza danych – specjaliści wykorzystują różne metody analizy tak, aby ze zbioru danych można było uzyskać dostęp do informacji potrzebnych do podjęcia praktycznych decyzji. Ostatnim z procesów jest raportowanie, które pozwala odbiorcom przekazać wyniki analizy i wnioski płynące z niej w łatwy do zrozumienia i wykorzystania sposób.

Rodzaje analizy danych

W analizie danych analityk wykorzystywać może różnego rodzaju metody. Dobór właściwej przeprowadzany jest w zależności od przeznaczenia, rodzaju danych czy potrzeb badawczych – analiza może mieć na celu porównanie danych pod względem ilościowym lub jakościowym albo wyjaśnienie problemów związanych z jakimś zjawiskiem czy zależności między grupami zmiennych. Tylko prawidłowy dobór metody zapewnić może doprowadzić do prawidłowych wyników i wniosków.

Statystyczna analiza danych

Tę metodę analizy danych stosuje się przy bardzo obszernych bazach danych, gdy analizowane są tak zwane zjawiska masowe, czyli dane demograficzne, zjawiska socjologiczne lub ekonomiczne oraz dane z medycyny, inżynierii, marketingu czy psychologii. Korzystając z ogromnych ilości danych zebranych w bazach, analityk danych przeprowadza analizę korelacji, kowariancji, wariancji czy analizę czynnikową.

Jakich informacji może nam dostarczyć analiza statystyczna? Przede wszystkim dostarczy nam wiedzy o zmienności opisywanych zjawisk i tendencjach w zmienności tych zjawisk. Tak właśnie tworzone są spisy powszechne czy roczne sprawozdania finansowe (nad takim sprawozdaniem pracuje analityk biznesowy).

Terytorialna analiza danych

Tę analizę danych wykorzystuje się w zarządzaniu i marketingu, bowiem świetnie sprawdza się do optymalizacji sprzedaży w konkretnych regionach – stąd jej nazwa. Celem jej prowadzenia jest zdefiniowanie preferencji zakupowych ludności zamieszkującej dane terytorium, poziomu jej zasobności oraz potrzeb. Dzięki takim informacjom możliwe jest stworzenie spersonalizowanych ofert sprzedażowych, co w praktyce przekłada się na zwiększenie zysków.

Macierzowa analiza danych

To jedno z nowszych na rynku narzędzi, które pozwala na skuteczniejsze niż dotychczas zarządzanie jakością oraz precyzyjne poszukiwanie nisz rynkowych. Opiera się na analizie danych zgromadzonych w dwóch diagramach macierzowych. Pozwala na zidentyfikowanie zależności między dwoma lub więcej zmiennymi, które nie mają między sobą powiązań funkcjonalnych. Stosując analizę macierzową można znaleźć informacje lub grupy informacji o podobnych cechach i na ich podstawie stworzyć wykres otrzymanych wyników.

Eksploracyjna analiza danych

Ten rodzaj analizy danych nosi również nazwę exploratory data analysis. Analizę tą metodą prowadzi się w celu zbadania cech charakterystycznych danych w oparciu o techniki wizualizacji i metody statystyki opisowej. Analiza składa się z trzech etapów:

• eksploracji danych – ich pozyskiwanie z baz danych. Odbywa się przy użyciu komputerów, które sprawniej niż człowiek potrafią znaleźć prawidłowości ukryte w licznych danych;
• modelowanie – o modelowaniu mówimy, w przypadku użycia języka matematycznego do opisania jakiegoś zjawiska – czyli do prezentacji badanej danej w innej postaci niż w tej, w której obiekt ten występuje w rzeczywistości;
• zastosowanie modeli w praktyce oraz ich wdrożenie.

Eksploracyjną analizę danych prowadzi się z zastosowaniem technik wizualizacyjnych – czyli poprzez zamianę ich na obraz, którym mogą być na przykład diagramy, wykresy czy histogramy. W ten sposób łatwiej i szybciej można zauważyć pewne prawidłowości występujące między poszczególnymi danymi, niż gdybyśmy zaprezentowali je w formie tabeli. Ten rodzaj analizy służy między innymi do zarządzania biznesem i przewidywania na przykład zachowań klientów.

Obecnie nie da się w pełni efektywnie zarządzać biznesem bez znajomości zagadnień z zakresu analizy danych. Dane to wiedza, na podstawie której można wyciągać niezwykle cenne informacje, ale trzeba wiedzieć w jaki sposób wykorzystać ich potencjał.